بررسی ترکیب پذیری برای عملکرد و اجزاء عملکرد در کلزا

به منظور ارزیابی برخی صفات کمی و برآورد اجزای ژنتیکی و تعیین چگونگی کنترل ژنتیکی این صفات در کلزا، از طرح تلاقی دی آلل با هشت والد استفاده گردید. والدین و نتاج آنها در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار کشت گردیدند و 17 صفت در آنها مورد ارزیابی قرار گرفت، که ارقام در تمام صفات به استثناء صفات طول دوره گلدهی، تعداد دانه در غلاف، شاخص برداشت و درصد روغن دارای تفاوتهای معنی دار بودند. بنابراین برای این صفات تجزیه دی آلل انجام شد. تجزیه دی آلل با استفاده از روش دوم گریفینگ نشان داد که اثر ترکیب پذیری عمومی و خصوصی برای صفات تعداد روز تا شروع گلدهی، تعداد روز تا پایان گلدهی، ارتفاع بوته، طول ساقه اصلی، قطر ساقه، ارتفاع اولین شاخه از زمین، ارتفاع اولین خورجین از زمین، طول خورجین و وزن هزار دانه معنی دار می باشد که نشان دهنده نقش اثرات افزایشی و غیر افزایشی ژنها بود. برای صفات طول دوره رسیدگی، تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد خورجین در بوته و عملکرد دانه فقط ترکیب پذیری خصوصی معنی دار بود که نشانگر نقش اثرات غیر افزایشی در کنترل این صفات بود. دورگ talaye × orient بهترین ترکیب پذیری خصوصی برای افزایش عملکرد دانه را داشت. همچنین هتروزیس میانگین والدین و والد برتر برای تمام صفات به استثناء صفت عملکرد دانه مشاهده گردید. برآورد وراثت پذیری خصوصی که نشان دهنده نسبت واریانس افزایشی به واریانس فنوتیپی می باشد به علت منفی بودن واریانس افزایشی (فقدان واریانس افزایشی) برای تمام صفات به استثناء تعداد روز تا شروع گلدهی، تعداد روز تا پایان گلدهی، قطر ساقه، ارتفاع اولین شاخه از زمین و ارتفاع اولین غلاف از زمین معادل صفر بود. وراثت پذیری خصوصی صفات تعداد روز تا شروع گلدهی، تعداد روز تا پایان گلدهی، قطر ساقه، ارتفاع اولین شاخه از زمین و ارتفاع اولین غلاف از زمین نیز به خاطر واریانس افزایشی کم، پایین برآورد گردید. بنابراین بازدهی انتخاب